Trẻ ho, khò khè: Cách xử lý an toàn tại nhà, hạn chế dùng thuốc

Ho và khò khè là những triệu chứng rất thường gặp ở trẻ, đặc biệt khi thay đổi thời tiết hoặc trong giai đoạn trẻ dễ mắc các bệnh hô hấp. Phần lớn trường hợp không nguy hiểm và có thể chăm sóc an toàn tại nhà mà chưa cần dùng đến thuốc.

1. Làm sạch mũi – bước quan trọng nhất

Khi trẻ ho, khò khè, đường thở trên thường bị ứ dịch nhầy. Làm sạch mũi sẽ giúp bé thở dễ hơn, bú – ngủ tốt hơn và giảm cơn ho.

Cách làm:

• Nhỏ nước muối sinh lý 0,9% vào từng bên mũi.

• Sau 1–2 phút, nhẹ nhàng hút mũi hoặc để dịch nhầy tự chảy ra.

• Thực hiện 3–5 lần/ngày, đặc biệt trước khi bú và trước khi ngủ.

🚫 Không nên: hút mũi liên tục nhiều lần trong ngày, hoặc dùng lực mạnh dễ gây tổn thương niêm mạc mũi.

Nước muối ưu trương (1,5–3%) – khi nào cần dùng?

• Có tác dụng làm loãng dịch nhầy tốt hơn, giúp giảm nghẹt mũi nhanh.

• Có thể cân nhắc khi trẻ có nhiều dịch đặc, nghẹt mũi nhiều, khó bú/ngủ.

• Phù hợp hơn với trẻ ≥ 6 tháng tuổi.

⚠️ Lưu ý: Nước muối ưu trương đôi khi gây xót, cay mũi, vì vậy không nên lạm dụng. Với trẻ sơ sinh, ưu tiên dùng nước muối sinh lý 0,9%.

Hướng dẫn vệ sinh mũi an toàn 👉 Xem ở đây

2. Giữ ấm, giữ độ ẩm đường thở

• Cho trẻ mặc đủ ấm, đặc biệt vùng ngực, cổ, bàn chân.

• Dùng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước trong phòng khi bật điều hòa để hạn chế khô niêm mạc.

• Hạn chế cho bé tiếp xúc khói thuốc, mùi hương mạnh, bụi bẩn.

3. Tư thế nằm và bế bé

• Khi ngủ, kê cao đầu một chút để bé dễ thở hơn.

• Khi bế, có thể đặt bé ở tư thế thẳng đứng hoặc hơi ngả để giảm khò khè.

4. Bổ sung đủ nước và dinh dưỡng

• Trẻ bú mẹ: cho bú nhiều cữ hơn.

• Trẻ ăn dặm: tăng nước lọc, có thể thêm các loại súp, cháo loãng.

• Dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp tăng đề kháng, rút ngắn thời gian bệnh.
  
  

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

• Trẻ thở nhanh, co kéo lồng ngực, tím tái môi – đầu chi.

• Bỏ bú, bỏ ăn hoàn toàn.

• Sốt cao > 38,5°C không đáp ứng hạ sốt.

• Khò khè nhiều, có tiếng rít khi thở.

✅ Tóm lại: Hầu hết trẻ ho, khò khè có thể xử lý an toàn tại nhà bằng làm sạch mũi, giữ ẩm, bổ sung nước, dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý. Thuốc chỉ dùng khi thật sự cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ.