Bất dung nạp lactose là gì và nguyên nhân dẫn đến tình trạng này

Chứng bất dung nạp lactose có thể gặp ở cả trẻ nhỏ và người lớn, nguyên nhân thường do thiếu hụt enzyme lactase trong cơ thể. Từ đó, cơ thể không thể tiêu hóa và phân giải đường lactose có trong sữa cũng như các chế phẩm từ sữa. Chứng bệnh này ảnh hưởng rất lớn đến khả năng hấp thu dưỡng chất và sức khỏe của người bệnh, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Vậy cụ thể bất dung nạp lactose là gì và cách xử lý như thế nào?

Chứng bất dung nạp lactose là gì?

Chứng bất dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không có đủ lượng enzyme lactase - một loại enzyme trong ruột non giúp hấp thu đường lactose. Đường lactose có mặt trong sữa và các sản phẩm làm từ sữa như sữa chua, phô mai,... 

Người mắc chứng bất dung nạp lactose khi ăn uống các thực phẩm, thức uống làm từ sữa cơ thể sẽ không phân hủy và hấp thu được đường lactose. Thay vào đó, lactose được chuyển xuống ruột già, được các vi khuẩn phân hủy thành chất lỏng và chất khí. 

Không những không hấp thụ được lactose, người bất dung nạp lactose còn thường gặp các triệu chứng như đầy hơi, tiêu chảy khi ăn vào thực phẩm chứa loại đường này. Mặc dù không gây nguy hiểm nhưng chứng bệnh này ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng, đặc biệt là trẻ nhỏ khi thường xuyên uống sữa và ăn các chế phẩm từ sữa. Ngoài ra, triệu chứng rối loạn tiêu hóa do bất dung nạp lactose cũng gây ra.

Nguyên nhân gây bất dung nạp lactose

1. Thiếu enzyme lactose bẩm sinh hoặc theo thời gian
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Cơ thể không sản xuất đủ enzyme lactase để tiêu hóa đường lactose có trong sữa. Đường này sẽ đi thẳng xuống đại tràng mà không được phân giải, gây đầy hơi, tiêu chảy, đau bụng...
Tình trạng này thường xuất hiện từ từ và nặng dần theo thời gian.

2. Tổn thương ở ruột non
Ruột non bị tổn thương do nhiễm trùng, phẫu thuật, viêm ruột (Crohn), bệnh Celiac,... cũng làm giảm khả năng sản xuất enzyme lactase.
Trẻ nhỏ mắc tiêu chảy kéo dài, rối loạn tiêu hóa cũng dễ bị tình trạng này. Khi điều trị bệnh nền ổn định, khả năng dung nạp lactose có thể dần phục hồi, nhưng thường mất nhiều thời gian.

3. Do di truyền hoặc bẩm sinh
Một số trường hợp hiếm gặp, trẻ sơ sinh vừa chào đời đã không có khả năng sản xuất enzyme lactase do yếu tố di truyền. Tình trạng này nghiêm trọng hơn, cần được chẩn đoán sớm và điều chỉnh chế độ ăn phù hợp ngay từ đầu.

Giải pháp cho người bất dung nạp lactose

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mắc chứng bất dung nạp lactose cần được phát hiện sớm, cha mẹ cần kiểm soát không cho trẻ uống sữa, ăn các chế phẩm từ sữa có chứa đường lactose. Trẻ nhỏ có hệ đường ruột yếu, chứng bất dung nạp lactose sẽ gây ra rối loạn tiêu hóa ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.

Với người trưởng thành hoặc trẻ lớn nếu mắc chứng bất dung nạp lactose, không cần thiết phải tránh hoàn toàn song cần kiểm soát lượng đường lactose mà cơ thể có thể hấp thu. Đánh giá khả năng hấp thu lactose của bạn bằng cách theo dõi những triệu chứng bệnh xuất hiện sau khi ăn thực phẩm chứa loại đường này.

Việc không sử dụng hoặc sử dụng hạn chế sữa, chế phẩm từ sữa ở người bất dung nạp lactose có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng khác, điển hình là Vitamin D và Canxi.

Do vậy, bệnh nhân cần lưu ý bổ sung các dinh dưỡng này tăng cường qua thực phẩm cùng viên uống bổ sung. Thực phẩm giàu Canxi ngoài sữa bao gồm: bông cải xanh, tôm, rau quả có lá màu xanh,... 

Nếu con của mẹ đang có dấu hiệu bất dung nạp lactose, hãy liên hệ với Cenica để được hướng dẫn điều trị, ăn uống đúng cách.